اجتهاد و تقلید

کتاب «الاجتهاد و التقلید» پنج فصل دارد. ایشان در فصل اول به بیان شئون فقیه می‌پردازد. فصل دوم به بررسی دلایل عقلی و نقلی و دیدگاه‌های مختلف درباره اشتراط یا عدم اشتراط «حیات مجتهد» در تقلید اختصاص یافته‌است. فصل سوم به بحث «تبدّل اجتهاد» می‌پردازد. در فصل چهارم اقوال و دیدگاه‌های مختلف در مسئله عدول از تقلید مجتهدی به مجتهد مساوی بررسی شده و در فصل پنجم تکلیف مقلد هنگام اختلاف مجتهد زنده و غیر زنده در مسئله بقا بر تقلید از میت بیان شده‌است.«اجتهاد و تقلید» یکی از مهم‌ترین مباحث اصولی و فقهی است که خاستگاه آن به دوران امامان(ع) و شاگردان ایشان باز‌ می‌گردد. احادیث بسیاری بر این امر دلالت می‌کند که امامان(ع) مردم را در فروع دین به اصحاب فقیه خویش ارجاع می‌دادند. (ببینید: اجتهاد و تقلید) در زمان غیبت، وجود میراث حدیثی وسیعِ اهل‌بیت(ع)، زمینه گسترده‌ای را برای اجتهاد و استنباط احکام از سوی فقهای امامیه پدید آورد؛ از این‌رو اجتهاد و تقلید همواره به عنوان کلیدواژه‌ای مهم در کتب فقها، بررسی شده است. سید مرتضی در کتاب «الذریعة فی اصول الشریعه» در فصل جداگانه‌ای با عنوان «الاجتهاد و ما یتعلق به» به تعریف اجتهاد و بیان اوصاف مقلد و مجتهد پرداخته است. پس از او، شیخ طوسی در کتاب «العدة فی اصول الفقه» دو فصل، یکی در باب اجتهاد و دیگری در باب صفات مفتی و مستفتی آورده است.در دوره‌های بعد ازجمله می‌‌توان در دوره اخیر به آخوند خراسانی اشاره کرد که به این بحث پرداخته است.