جنود عقل و جهل
شرح حدیث جنود عقل و جهل

 این کتاب ارزشمند شرح مبسوط ویژگی های سربازان عقل و جهل است که شیخ کلینی از زبان امام صادق در اصول کافی به اختصار روایت کرده است.

امام خمینی فقیه برجسته حوزه قم، صرف از نظر از درجه عالی فقهی، همچون اسلاف خود در حوزه اخلاق عرفان و  فلسفه نیز گام بلندی برداشته و دست به تحریر و تألیف آثار ارزشمندی چون شرح "چهل حدیث "وشرح حدیث  "جنود عقل و جهل" یازیدند.

مؤلف اثر شریف خود را چنین آغاز می کند: "الهی جنود عقل و رحمان را در باطن قلب ما بر جنود جهل و شیطان غلبه ده و خرگاه معرفت را در بسیط روح ما بپایدار. "

امام خمینی در این اثر تلاش دارد در قالب شرحی بر یکی از معروفترین احادیث عرفانی، مضامین بلند انسان شناختی، عرفان نظری،  فلسفه اسلامی و اخلاق عملی را بازخوانی کند.

اهمیت کتاب بیش از آنکه تنها یک اثر وزین علمی باشد، یک اثر راهبردی است. امام صادق لشکریان عقل و جهل را تا 75 مورد شمرده اند که امام خمینی 25 مورد از آنها را در  31 مرداد 1323  تألیف کرده است. کتاب " شرح حدیث جنود عقل و جهل " نه از متن دست نوشته امام که با تحقیق بر روی تقریرات دو تن از شاگردان ایشان برای اولین  بار در سال 1377 ه.ش گردآوری و منتشر شده است.

کتاب "‌شرح حدیث جنود عقل و جهل "‌ از شش "‌ مقاله "‌ کلی تشکیل شده است که درباره "‌ نقل لفظ در حدیث شریف است ،‌تیمناً و تبرکاً "‌،‌ "‌ دربیان شمه‌ای از حقیقت عقل و جهل و بیان مراد حدیث شریف "‌ ، "‌ در شمه‌ای از خصائص و صفات این دو حقیقت عقلیه و جهلیه به حساب آن چه در این حدیث شریف به آن اشاره فرموده "‌ ،‌ "‌ در بیان شمه‌ای از حقیت اقبال و ادبار عقل و جهل کلی و جزئی " ،‌ "‌ در شرح اجمالی بعضی از الفاظ و احادیث شریف "‌ و "‌ در تبیین و شرح جنود عقل و جهل از بعضی وجوه که مقصود از تحریر این رساله است نه از جمیع وجوه "‌ است.

مقاله ششم کتاب شرح حدیث جنود عقل و جهل به جهت اهمیت آن به چند بخش به نام "‌مقصد " تقسیم شده که شامل 25 مقصد است و هر مقصد نیز در خور آن مقصد به چند فصل طبقه بندی شده است که نگارنده در هر مقصد از کتاب شرح حدیث جنود عقل و جهل،‌ دو مفهوم متضاد را بررسی کرده است؛‌ به عنوان مثال مقصد هشتم به طمع و یأس،‌ مقصد نهم به توکل و حرص،‌ مقصد دوازدهم به علم و جهل،‌ مقصد سیزدهم به فهم و حمق،‌ مقصد هجدهم به تواضع و کبر و ... می‌پردازد.